De gevolgen: Op psychologisch vlak

Alcoholisme heeft een zeer negatieve weerslag op de persoonlijkheid. Bij de ontstaansfactoren schreef ik dat men het bestaan van een specifieke prealcoholische persoonlijkheid niet meer aanvaardt maar niettemin ziet men in de praktijk dat alcoholisten op den duur heel wat gemeenschappelijke persoonlijkheidskenmerken krijgen. Deze worden geleidelijk aan verworven. Om het probleem van zijn alcoholistisch drinken voor zichzelf en de omgeving te verbergen bouwt de alcoholist progressief een zeer strak ontkennend rationalisatiescherm op, zijn houding wordt leugenachtig, zijn gedrag kenmerkt zich door prikkelbaarheid, emotionele labiliteit, impulsieve agressiviteit of achterdocht. Na verloop van tijd heeft men de indruk dat de alcoholist tot vaste karakteriele afwijkingen komt, een soort nevenpersoonlijkheid, en dat hij nog slechts een schijn van zelfaffirmatie vindt door negatieve rolbevestiging. 'He is not only having a drinking problem but he is being a drinking problem', zegt Vernella Fox. Niet alleen heeft hij drankproblemen maar hij is een drankprobleem. Heel zijn levensstijl wordt getekend door het alcoholist zijn. Dit behoort tot de meest specifieke kenmerken van een toxicomane evolutie en deze psychologische ontwikkeling is in belangrijke mate medeverantwoordelijk voor de slechte faam en het stigmatiserend karakter van het etiket alcoholist. Ook is de correlatie tussen verslaving en depressie, eventueel zelfmoord, vrij hoog. Soms is de impasse zo groot dat een suïcidereactie de enige uitkomst lijkt. Wel ben ik er van overtuigd dat heel wat alcoholisten een fatale daad stellen zonder daartoe werkelijk gekozen te hebben, dus eerder in een toestand van verdwazing of accidenteel door het nemen van alcohol en pillen tegelijkertijd. Dit kan immers onvoorzien sterke en gevaarlijke reacties geven. Rekening houdend met deze progressieve aftakeling op verschillende niveaus kan men in deze context misschien wel de woorden van Menninger citeren: 'alcoholisme is een trage zelfmoord'.