Het ophouden met drinken laat aanvankelijk een enorme leegte na. Jarenlang immers stond het drinken zeer centraal, werd het ganse doen en laten in grote mate bepaald door de drank. Op een eenvoudige wijze zou ik kunnen stellen dat elke alcoholist eigenlijk de drank nodig had. Het drinken was echter niet alleen een middel maar ook een wijze van bestaan. Het laatste waarom van het drinken zal maar zelden gevonden worden. Dit is ook niet zo belangrijk. Wel belangrijk is het feit dat de alcoholist moet beseffen dat het zo niet verder kan, dat er een aantal zaken moeten veranderen. Stoppen met drinken lost echter niet automatisch alles op. Nuchter wordt men vaak pijnlijk geconfronteerd met de scherven die men heeft gemaakt, met de mislukte levenskansen. Durven kijken naar de fouten uit het verleden en van daaruit een nieuwe toekomst opbouwen is de therapeutische opdracht. Een nieuwe toekomst opbouwen met de mogelijkheden die men nog heeft. `Wat kan en moet ik veranderen om terug een winnaar te worden?' is de vraag die de alcoholist zich dagelijks moet stellen. Winnaar-worden betekent een nieuwe manier van leven en dit zal dan op de verschillende niveaus van het leven tot uiting komen. Wat het concreet inhoudt is individueel zeer verschillend.

Mogelijk zijn er reeds lang aanslepende conflicten op te lossen. Een en ander moet wellicht wel eens flink worden uitgepraat. Ik denk hier concreet aan een alcoholist die jarenlang overhoop lag met de schoonfamilie en aan iemand anders die de spanning op het werk niet meer aankon maar die nooit tot een open gesprek durfde komen met zijn directe chef. Waarom blijven kankeren over het gemiste diploma, de gemiste job, enz ... ? Dergelijke problemen hebben dikwijls hun oorspronkelijk emotioneel karakter reeds lang verloren maar men blijft er naar teruggrijpen alsof het om een kapstok ging waaraan men al zijn gevoelens van ongenoegen en frustratie kan blijven ophangen.
Misschien moet de alcoholist bepaalde verleidelijke situaties, die gekoppeld zijn aan het werk of de familiegewoonten, vermijden of veranderen. Ik denk bv. aan de geforceerde aperitiefgewoonten, de wat opdringerige gastvrijheid bij vrienden bezoeken, de gezochte gelegenheden om op het werk een drink te houden, het blijven hangen ...
Het ligt voor de hand dat de alcoholist eens moet nagaan hoe hij nu zijn vrije tijd zal doorbrengen, via welke hobby's en activiteiten hij minstens evenveel ontspanning en wellicht meer zelfbevestiging kan vinden dan destijds in zijn drinken. Er zijn in de wereld nog andere ontspanningsvormen dan het passief cafélopen. Men moet inzien dat er een verschil bestaat tussen vrienden en drinkebroers. Eén of andere vorm van verenigingsleven kan zeer steungevend zijn. Ook zal men ontdekken dat creativiteit, onder welke vorm dan ook, gemakkelijk het zelfwaardegevoel verhoogt.

Hetzelfde kan gezegd worden over lichaamsbeweging en sport. Het zijn vaak lang vergeten mogelijkheden die men leert herontdekken en waarderen. Zich lichamelijk uiten, zich bewust leren ontspannen en concentreren in een sportieve en eventueel competitieve geest, het zijn allemaal waarden waardoor men tevreden wordt, sterker en meer in harmonie met het eigen zelf. Slapeloosheid en gespannenheid verdwijnen vaak door gezonde fysische inspanning. In plaats van de aftakeling komt de liefde en de zorg voor het eigen lichaam.
Ook op geestelijk en religieus vlak ontdekt men vaak waarden die een doel en een nieuwe zin aan het leven kunnen geven. Eerlijkheid, inzet voor de anderen ... zijn waarden die ons dagelijks doen en laten grondig kunnen heroriënteren.

Misschien kwam men tot het inzicht dat het drinken in verband te brengen was met bepaalde persoonlijkheidsmoeilijkheden of stereotiepe gedragsreacties die men ook best zou proberen te veranderen. Ik hoor nogal dikwijls spreken over onredelijke angstgevoelens, contactmogelijkheden of minderwaardigheidsgevoelens. Natuurlijk worden die in belangrijke mate mee onderhouden of nog meer in de verf gezet door het drinken zelf. Ook deze moeilijkheden kan men na onthouding geleidelijk aan overwinnen, desnoods met psychotherapeutische hulp. Globaal genomen komt het streven naar positieve alternatieven neer op een zekere reorganisatie van het psychosociaal leven, het beperken van de vroegere kwetsbaarheid door opbouwen van een grotere weerbaarheid en vooral het vervangen van alcohol als ersatzwaarde door meer authentieke levenswaarden. Bij dit veranderingsproces kan men wel degelijk geholpen worden door praktische raadgevingen en vooral ook door een aantal psychotherapeutische technieken die gekozen worden in functie van de individuele nood en mogelijkheden. Wij denken bv. aan gedragstherapeutische oefeningen, relaxatieoefeningen, rollenspel, psychodrama, diverse vormen van gesprekstherapie, enz ...
Deze therapievormen kunnen zowel individueel als in groepsverband georganiseerd worden. Zeker moet men ook de wenselijkheid van echtpaar- of zelfs gezinstherapie overwegen. Uiteindelijk is de behandeling, het herstelprogramma een bevrijdingsproces waardoor men uit de toxicomane verstarring loskomt en opnieuw kansen krijgt om verder te werken aan de persoonlijke zelfrealisatie in harmonie met de omgeving.
Bepaalde alcoholisten blijven natuurlijk beperkt in hun mogelijkheden, hetzij terwille van de prealcoholische basispathologie, hetzij door een aantal gevolgen van het drinken, welke niet meer volledig herstelbaar zijn. Dan nog kan er een individueel aangepast herstelprogramma worden uitgewerkt, gericht op concrete en haalbare doelstellingen.