Van onze redacteur

BRUSSEL -- De Europese Unie blijft om economische en sociale redenen schizofreen omgaan met tabak. De vijftien ministers van Landbouw hebben beslist dat de subsidies aan de tabakstelers in de periode tot 2004 niet teruggeschroefd worden zoals de Commissie had voorgesteld. Er komt wel meer geld voor een anti-rookfonds.

In november vorig jaar stelde de Europese Commissie voor om de subsidies voor de tabaksproductie al vanaf 2003 te verminderen (met 31,4 miljoen euro op 1 miljard) en ze op termijn te doen verdwijnen. Op de Europese top van Göteborg hadden de staats- en regeringsleiders dat onder Zweedse druk ook zo beslist, in het kader van de "duurzame ontwikkeling". De Commissie voorzag tegelijk in fondsen voor omschakeling van de productie en voor campagnes tegen het roken.

Het Europees Parlement heeft dat voorstel, op advies van de commissie Landbouw, vorige week grotendeels afgeschoten, ook al gaat het slechts om een advies.

Maandagavond laat gingen ook de ministers van Landbouw in tegen de commissievoorstellen. Ze beslisten dat er voor bijna 1 miljard euro (964,27 miljoen) tabakssubsidies behouden blijven. Op één punt kreeg de Commissie gelijk: de steun voor de allerslechtste en ongezondste tabak, die vooral in Griekenland en Italië wordt geteeld, gaat wel met 10 procent omlaag.

Als tegemoetkoming gingen de ministers van Landbouw ook akkoord met een schema om het aandeel van de subsidies dat naar het anti-rookfonds gaat, te verhogen. Volgend jaar gaat het van twee naar drie procent, en het wordt vijf procent nadat de Commissie een rapport zal hebben gemaakt over de werking en de effecten van het fonds, tegen 2005. Concreet betekent het dat er dit jaar ongeveer 15 miljoen euro naar het fonds gaat, volgend jaar ruim 20 miljoen en in 2004 40 miljoen.

Denemarken en Zweden stemden tegen het compromis omdat het voor hen niet ver genoeg gaat. Het Verenigd Koninkrijk onthield zich. De zuidelijke landen, die veel tabak produceren, waren voor het compromis.

De EU-commissaris voor Volksgezondheid David Byrne moest maandagavond toegeven dat hij "niet heel enthousiast" was over het besluit. Hij betreurde dat het Europees Parlement de Commissie niet heeft gesteund. Toch sprak hij van een definitieve kering in de EU-subsidiepolitiek. "De dagen van de tabakssubsidie zijn geteld", zei Byrne, al hadden de ministers van Landbouw de ontmanteling van de subsidies geschrapt uit de overweging bij het besluit.

België, waarvoor de Vlaamse minister Vera Dua het woord voerde, nam een tussenpositie in. In ons land is er een beperkte tabaksproductie (onder meer rond Wervik) die volledig afhankelijk is van subsidies.