15/10/2004

  Alcohol kost bedrijven veel

Werknemer met drankprobleem zou maar voor 75 procent van zijn salaris presteren

BRUSSEL - Alcohol is het meest gebruikte en het sociaal meest aanvaarde verslavende middel. Ongeveer achthonderdduizend Belgen kampen met een alcoholprobleem. Het grootste deel daarvan is tussen 25 en 64 jaar oud. Het aantal probleemdrinkers loopt op tot 12,1procent bij de mannen en tot 8,4procent bij de vrouwen. Alcoholmisbruik is een duur maatschappelijk probleem. In België worden de jaarlijkse kosten geraamd op zes miljard euro, wat neerkomt op 2 procent van het bruto nationaal product.

Vijfentachtig procent van de Belgische bedrijven wordt wel eens geconfronteerd met alcoholmisbruik. Gemiddeld zeven procent van de beroepsbevolking kampt met een problematische afhankelijkheid. Dat blijkt uit de thesis van Marthe Verjans, die in het kader van een opleiding tot preventieadviseur een onderzoek deed naar alcoholgebruik binnen bedrijven. De resultaten worden vandaag voorgesteld door vzw Prevent, een vzw die bedrijven adviseert over welzijnsbeleid. Opmerkelijk is dat niet enkel chronisch, maar ook occasioneel (overmatig) alcoholgebruik nefaste gevolgen heeft voor het welzijn van de werknemers. Vroeger onderzoek van de Vereniging voor Alcohol en andere Drugproblemen (VAD) wees uit dat zestig procent van alle problemen op het werk met alcohol te wijten zijn aan occasioneel drankmisbruik. In het kader van arbeidsveiligheid kan ook eenmalig drankmisbruik ernstige gevolgen hebben. Mensen die gedronken hebben, denken altijd dat ze méér kunnen. Ze schatten hun eigen prestaties overdreven optimistisch in en dan is een ongeluk snel gebeurd.

Oorzaken

Alcoholproblemen kunnen te wijten zijn aan biologische, psychologische en sociologische factoren. Ook werkplaatsfactoren spelen echter een rol. Bedrijven met minder dan vijftig werknemers worden minder vaak geconfronteerd met probleemdrinkers. Ook mensen die een beroep uitoefenen waarbij er meer supervisie is, zoals leerkrachten en sociale werkers lopen minder risico om een alcoholprobleem te ontwikkelen. De sociale controle is er groter. Daarnaast speelt ook de sociale aanvaarding een rol. In zes op de tien bedrijven wordt drankgedrag op de werkvloer aanvaard. Daar ligt het aantal probleemdrinkers beduidend hoger. Ook de fysieke beschikbaarheid van alcohol is belangrijk. Ten slotte wijst Verjans nog op de kwaliteit van het werkleven. Als een werknemer geen voldoening uit zijn werk haalt, is de kans groter dat hij zijn toevlucht zoekt in alcohol. Ook stress op het werk en zwaar of gevaarlijk werk kunnen leiden tot alcoholmisbruik.

Gevolgen

De gevolgen van alcoholmisbruik op de werkvloer zijn enorm, zowel voor het bedrijf als de werknemer in kwestie. De totale kosten voor de werkomgeving loopt op tot 2,2 miljard euro per jaar, bijna 36 procent van de totale jaarlijkse kosten voor de samenleving. Hiervan wordt een derde gedragen door de bedrijven zelf, de rest door de drinker en de overheid. Dit hoge bedrag wordt veroorzaakt door ziekteverzuim, arbeidsongevallen, verhoogd absenteïsme, productieverlies en werkloosheid. Het ziekteverzuim van probleemdrinkers ligt tot zes keer hoger dan bij de gemiddelde werknemer. Aanwezige werknemers met een drankprobleem leveren minder goed werk af. Een werknemer met een drankprobleem zou maar voor 75 procent van zijn salaris presteren. Hij maakt meer fouten, haalt zijn deadline niet en vergeet afspraken. Naast die economische problemen heeft alcoholmisbruik ook een invloed op de werksfeer. De relaties met collega's verzuren. In het begin nemen collega's werk over of corrigeren ze fouten, maar na een tijdje beginnen ze zich te ergeren en valt het sociaal contact terug.

Oplossingen

Momenteel heeft slechts acht procent van de Belgische ondernemingen een alcoholbeleid. Een meerderheid van de bedrijven onderschat de impact van alcoholmisbruik op het werk. Ze miskennen de gevaren en de kosten die ermee gepaard gaan. Als er dan toch een probleem aan de oppervlakte komt, wordt er vaak buiten proportie gereageerd. Zeventig procent van de bedrijven ziet dan ontslag als antwoord, terwijl slechts twintig procent een behandeling overweegt. Nochtans zou een investering in preventie kunnen leiden tot een aanzienlijke besparing. Op lange termijn wordt hierdoor de sfeer verbeterd en de gezondheid van de werknemers bevorderd, waardoor het ziekteverzuim verlaagd wordt. Bladzijde 2: In 85 procent van de bedrijven problemen door alcohol.  

Nathalie Colsoul

©Copyright De Standaard